دیفای و استخر نقدینگی| فرهادمارکت

استخر نقدینگی دیفای چیست؟

استخر نقدینگی دیفای یک قرارداد هوشمند یا همان اسمارت کانترکت تحت شبکه اتریوم است که به منظور حصول اطمینان از وجود نقدینگی برای توکن های موجود در یک صرافی غیرمتمرکز نسبت به مسدود کردن آن توکن ­ها اقدام می­کند. 

به کاربرانی که توکن ­های یک قرارداد هوشمند را تامین می­کنند تامین­ کنندگان نقدینگی گفته می­شود.

استخرهای نقدینگی به چه دلیل به وجود می آیند؟

این استخرها به عنوان یک روش نوآورانه و خودکار برای حل مشکل نقدینگی در صرافی ­های غیرمتمرکز ظهور و بروز یافتند. این روش جایگزین مدل سنتی دفتر سفارشات است که توسط صرافی آنلاین غیر متمرکز رمزارز مورد استفاده قرار می­گرفت. روش مذکور به صورت مستقیم از بازارهای مالی شناخته ­شده تقلید شده است.

در این مدل، صرافی آنلاین به عنوان یک بازار عمل می­کند که خریداران و فروشندگان در آنجا گرد هم می­ آیند و طبق عرضه و تقاضای نسبی دارایی ­ها بر سر قیمت توافق می­کنند. اما این مدل برای ایجاد نقدینگی به وجود خریداران و فروشندگان کافی وابسته است. بنابراین به وجود یک بازارساز نیاز داریم تا همواره به این مطالبه پاسخ دهد و از طریق تامین نقدینگی لازم، قیمت ­ها را در یک حد عادلانه حفظ نماید.

نقش بازار ساز به دلیل خرید بیت کوین و یا فروش بیت کوین مهم میباشد. فرض کنید بازار ساز در نقطه ایی به عنوان خریدار بیت کوین در بازار بیت کوین تتر ظاهرا میشود و در جای دیگر به عنوان فروش بیت کوین نقش خود را ایفاد میکند. در هر دو نقش بازارساز به منظور کنترل بازار می بایست نقش خود را به بهترین شکل بازی نماید تا خریدارن بیت کوین و یا فروشندگان آن به فعالیت در بازار مشغول باشند.

عدم کارایی مدل اولیه این طرح در خصوص صرافی­ های غیرمتمرکز به اثبات رسیده است. هزینه گس اتریوم و سرعت کم آن برای تشکیل بلوک؛ باعث شده تا جذابیت چندانی برای بازارسازها نداشته باشد؛ بنابراین تلاش صرافی های دکس و یا صرافی آنلاین غیر متمرکز برای تقلید از مدل دفتر سفارش به نقدینگی اندکی منجر شد. در نتیجه، استخرهای نقدینگی به یک راهکار قابل اعتماد در امور مالی غیرمتمرکز تبدیل شدند که نقدینگی مستمر و خودکار را در اختیار پلتفرم­ های معاملات غیرمتمرکز قرار می­دهند.

آموزش کار با استخرهای نقدینگی دیفای به چه صورت است؟

ساده­ ترین شکل یک استخر نقدینگی دیفای عبارتست از دو توکن که در یک قرارداد هوشمند قرار دارند و یک بخش ارزمعاملاتی دو طرفه مانند بازار بیت کوین - ریال  را تشکیل می­دهند.

به طور مثال، اتریوم - تتر (ETH-USDT) را در نظر بگیرید و برای اینکه محاسبات ساده ­تر شود فرض کنید که قیمت یک اتریوم برابر با هزار یو اس دی تی (تتر) است. تامین­ کنندگان نقدینگی مقدار برابری از اتریوم و تتر را به استخر اضافه می­کنند. بنابراین کسی که یک اتر سپرده­ گذاری می­کند با کسی که هزار تتر سپرده­ گذاری کرده است یکسان فرض می­شود.

نقدینگی استخر به چه صورت تامین میشود؟

نقدینگی استخر به این معنی است که وقتی کسی قصد معامله اتریوم با تتر را داشته باشد، آن شخص بتواند بر مبنای منابع سپرده­ گذاری­ شده در صندوق معامله کند و نیازی به انتظار برای یافتن فرد مقابل جهت مطابقت معامله نباشد.

به تامین­ کنندگان نقدینگی، پاداش سپرده­ گذاری تعلق می­گیرد. زمانی که شخصی سپرده ­گذاری می­کند یک توکن جدید به وی داده می­شود. این توکن نشانگر استیک است و توکن استخر نامیده می­شود. توکن استخر مثال ما می ­تواند USDT-ETH نامگذاری شود.

هزینه معاملاتی افرادی که برای مبادله توکن­ها از استخر استفاده می­کنند به طور خودکار در بین همه تامین­ کنندگان نقدینگی و بر اساس نسبت دارایی هر کدام از آنها از کل استیک تعیین و تقسیم می­شود. بنابراین اگر هزینه معاملاتی استخر USDT-ETH سه دهم درصد باشد و یکی از تامین­ کنندگان نقدینگی ده درصد از استخر را تامین کرده باشد، آنگاه سهم وی از هزینه معاملات به میزان ده درصد از سه دهم درصد ارزش کل همه معاملات خواهد بود.

وقتی که یک کاربر قصد برداشت استیک خود از استخر نقدینگی را داشته باشد، بایستی توکن ­های استخر خود را بسوزاند، سپس می­تواند استیک خود را برداشت کند.

استخرهای نقدینگی دیفای

چندین پلتفرم معاملاتی آنلاین وجود دارند که در سال 2020 به طور فزاینده ­ای محبوبیت پیدا کرده­ اند.

مثال فوق یک نمونه ساده از مدل Uniswap است. این مدل، بزرگترین صرافی غیرمتمرکز است که برخی از بزرگترین استخرهای نقدینگی را پیاده ­سازی و مدیریت می­کند. در زمان نگارش این مطلب، حدود 250 میلیون دلار در استخر USDC-ETH وجود داشت. از دیگر استخرهای متداول و محبوب در مدل Uniswap می­توان به WBTC-ETH، DAI-ETH و ETH-USDT اشاره کرد.

CURVE FINANCE، Balancer و SushiSwap از جمله دیگر پلتفرم ­هایی هستند که استخرهای نقدینگی دیفای را مدیریت می­کنند. بزرگترین استخرهای Curve، حالت چند توکنی دارند و بر استیبل­ کوین‌­هامتمرکز هستند. امکان قرار گرفتن تا هشت نوع توکن در هر استخر Balancer وجود دارد، این در حالی است که SushiSwap یک نمونه مجازی از Uniswap است.

ریسک های استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

این احتمال وجود دارد که الگوریتم تعیین­ کننده قیمت یک دارایی درست عمل نکند و یا به خاطر سفارش­ های بزرگ، اشکالات قرارداد هوشمند و یا سایر دلایل دچار لغزش شود.

۱- قیمت گذاری اشتباه

قیمت دارایی­ های موجود در یک استخر نقدینگی از طریق یک الگوریتم قیمت­ گذاری تعیین می­گردد که به صورت مستمر بر اساس فعالیت معاملاتی استخر تنظیم می­شود. اگر قیمت یک ارزدیجیتال نسبت به قیمت بازار جهانی متفاوت باشد، معامله­ گران آربیتراژ که از تفاوت­های قیمتی بین پلتفرم­ ها کسب سود می­کنند نسبت به نوسان ­گیری از این تفاوت اقدام می­کنند.

۲- نوسانات قیمت

نوسانات قیمت باعث تحمیل زیان به اصل سپرده تامین­ کنندگان نقدینگی می­شود که این زیان را زیان ناپایدار می ­نامند. اما زمانی که تامین ­کننده سپرده خود را برداشت می­کند این زیان به زیان قطعی و همیشگی تبدیل می­شود. این امکان وجود دارد که کل یا نسبتی از زیان تامین­ کنندگان نقدینگی از طریق پاداش هزینه تراکنش جبران شود؛ البته میزان جبران زیان به حجم نوسان و طول مدت استیک واریزی بستگی دارد.

طبق الگوریتم قیمت­ گذاری، در صورتیکه ناگهان کسی بخواهد معامله بزرگی را در استخر انجام دهد، احتمال آسیب و زیان در استخرهای کوچکتر از محل لغزش وجود دارد. نمونه­ هایی نظیر هک bZx در سال 2020 وجود دارد که طی آن، کاربران از استخرهای کوچکتر به عنوان بخشی از یک حمله دست کارانه یک بازار وسیع ­تر سوءاستفاده کردند.

۳- خرابی قرارداد هوشمند

کاربران دیفای با ریسک­ های دیگری نیز روبرو هستند که از آن جمله می­توان به خرابی قرارداد هوشمند اشاره کرد. این اتفاق زمانی رخ می­دهد که کد مربوطه حسابرسی نشود یا امنیت کامل نداشته باشد. شایسته است که قبل از سپرده­ گذاری منابع خود، اطلاعات کاملی از همه ریسک ­های موجود داشته باشید.

مزایای استخرهای نقدینگی دیفای

اطمینان از وجود یک منبع تقریبا مستمر نقدینگی برای معامله ­گران علاقمند به استفاده از صرافی آنلاین غیرمتمرکز، بدیهی ­ترین مزیت استخرهای نقدینگی است. ضمنا این استخرها فرصتی برای دارندگان ارزهای دیجیتال فراهم می­کنند تا از طریق تبدیل شدن به یک تامین­ کننده نقدینگی از درآمد حاصل از هزینه­ های تراکنش منتفع شوند.

ضمنا بسیاری از پروژه­ ها و پروتکل ­ها مزایای تشویقی بیشتری را به تامین­ کنندگان نقدینگی پیشنهاد می­کنند تا از این طریق، استخرهای توکن خود را بزرگ نگه داشته، ریسک لغزش را کم کرده و تجربه معاملاتی بهتری را خلق کنند. بنابراین فرصت دستیابی به منفعت حاصل از توکن­های پاداش استخراج سود در قبال تبدیل شدن به یک تامین­ کننده نقدینگی وجود دارد.

برخی پروتکل­ها از جمله Uniswap، Balancer و Yearn پاداش تامین­ کنندگان نقدینگی را با همان توکن پلتفرم خود تامین­ کننده پرداخت می­کنند. زمانی که SushiSwap در تابستان سال 2020 تشکیل شد از همین مدل برای انجام حمله­ ای موسوم به «حمله خون­ آشام» علیه Uniswap استفاده کرد. کاربران قادر بودند تا قبل از راه ­اندازی SushiSwap،  از طریق تامین نقدینگی و سپس مهاجرت دادن نقدینگی به پلتفرم SushiSwap، توکن SUSHI را در مزرعه Uniswap کشت کنند. شایان ذکر است که SushiSwap یکی از شاخه­ های کد Uniswap بود.

نحوه پیوستن به استخرهای نقدینگی دیفای

رویه دقیق پیوستن به استخرهای نقدینگی دیفای به نوع پلتفرم بستگی دارد. به طور کلی، ابتدا بایستی یک حساب کاربری در پلتفرم انتخابی ایجاد کنید و سپس از طریق صفحه خانه وبسایت به یک کیف­ پول اتریوم از جمله MetaMask یا کیف پول فرهادمارکت سایر کیف­ پول­های وب 3.0 متصل شوید. سپس قادر خواهید بود تا توکن­ها را در استخر نقدینگی دلخواه سپرده­ گذاری کنید.

در پلتفرم ­هایی همچون Uniswap برای تامین نقدینگی و سپس اتصال به کیف­ پول باید جفت ویژه­ مدنظر برای تامین نقدینگی را جستجو کنید. سپس بعد از کنترل نرخ­ های بازدهی (نظیر نسبت استخر و نرخ مبادله) می­توانید نسبت به سپرده­ گذاری توکن­ها در استخر دلخواه اقدام کنید.